مجموعه کاملی از فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 143

دور دست-جایی دور

روبند شدن-با رودربایستی ناگزیر به انجام کاری شدن

اسب چوبین(تابوت)

خود را خراب کردن-خود را کثیف کردن

پا منبری کردن-دنبال حرف کسی را گرفتن-درباره ی سخن کسی توضیح دادن

بد تا کردن-بد رفتار کردن-بد معامله کردن

اجاق‌کور(نازا، بی فرزند)

پُر توپ-خشمگین
خارج از محدوده-بیرون از شهر که شامل خدمات شهرداری نمی شود

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

 

رایانه-کامپیوتر

حرص و جوش-عصبانیت

آب خنک خوردن(به زندان افتادن)

این و آن را دیدن(برای انجام کاری از همه کمک گرفتن)

زیش ریش-تار تار-از هم جدا شده

چه صیغه ای است ؟-چه معنی داد ؟

ترش کردن-عصبانی شدن

تو گذاشتن-چیزی را مسکوت گذاشتن-از درون دوختن

 

به عرب و عجمی بند نبودن-هیچ پشت و پناهی نداشتن

آخش درآمدن(از درد نالیدن)

ادب‌خانه-مستراح-طهارت‌خانه

 

ریغ افتادن-اسهال گرفتن-به تر و ور افتادن

 

آب خنک خوردن(به زندان افتادن)

ترکمون زدن یا کردن-دست به آب رساندن-ناشیانه کاری را انجام دادن-زاییدن

 

خش خشه-نوعی اسباب بازی کودکان که به هنگام تکان خوردن صدای خش و خش از آن می آید

چلو صاف کن-آبکش

دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی

زار بودن کار کسی-پیچیده و دشوار بودن کار کسی

حلق آویز-به دار کشیده
این خط و این نشان(عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری، نگویی که نگفتم.)

دست و دل کسی به کار نرفتن-میل به کار نداشتن
خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح

بختک-کابوسی به شکل هیکل که در خواب بر سینه ی شخص نشسته و مانع تنفس آزاد او می شود
 

دو دستگی-اختلاف عقیده-عدم اتفاق

رو دست کسی گذاشتن خرج-کسی را در خرج انداختن

در تنور چوبی نان پختن-خیال خام در سر داشتن-کار ناشدنی انجام دادن

خِر به خِر گرفتن-گلاویز شدن

از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن

دور-بار-دفعه-نوبت
دوبل-دو برابر

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

ریختن روی دایره-روی داریه ریختن

حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه

تو دهن کسی زدن-با سخنی درشت به کسی پاسخ دادن

پوز زدن-دهان زدن

خاصه فروش-فروشنده ی جنس های مرغوب و برگزیده

درشت-حرف زشت-دشنام

دایی اوغلی-پسر دایی

خط یازده سوار شدن-پیاده رفتن

حیا را خوردن و آبرو را قی کردن-بسیار بی حیا و گستاخ بودن
رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

آسمان غرمبه(صدای رعد، تندر)

چشتان بالا-بالا و پایین کردن بچه و قربان صدقه ی او رفتن

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن

تقلا-دست و پا زدن-کوشش زیاد

چپ چپ به کسی نگاه کردن-با اوقات تلخی-بدبینی یا اعتراض به کسی نگاه کردن

زیر پای کسی را درآوردن-زیر پا کشی کردن

بند و بساط-اسباب مختصر زندگی

تلنگ-یشکن-باد صدا دار-ضربه ی صدا دار

اختر شمردن(شب‌بیداری)

حساب خرده-اختلاف کوچک-خرده حساب-بدهکاری مختصر

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

خواه و ناخواه-از روی میل یا اجبار
اجابت کردن معده-قضای حاجت

 

زبان درازی-گستاخی در سخن گفتن-عمل آدم زبان دراز

از بام خواندن و از در راندن-خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن

چاقو دسته کردن-از سرما لرزیدن

خلق تنگی-عصبانیت-خشمگینی

 

آبِ کبود(آسمان)

زیر گذر-راهی زیرزمینی برای پیاده ها که پیاده رو این سوی خیابان را به آن سو پیوند می دهد

تنگ آفتاب-درست در لحظه ی طلوع خورشی

 

تا-لنگه-همتا

اهل دود(سیگاری)

خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن
آفتاب کسی به زردی رسیدن(به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی)

تَپ تَپ-آواز خوردن چیزی به چیز نرم

چین چین-پر از چین

رمباندن-خراب کردن

 

جا در جا-فورن-جا به جا

خوش خوشان کسی شدن-بسیار لذت بردن

چای کاری-کشت و زرع چای

تخم دو زرده کردن-کاری بزرگ انجام دادن

تحصیل کرده-درس خوانده

چوبی رقصیدن-رقصیدن با دوستمال در دو دست

خیال کسی تخت بودن-آسوده خیال بودن-کاملن مطمئن بودن
خاک کردن-دفن کردن-در گور نهادن-پشت حریف را در کشتی به زمین رساندن

جسته گریخته-گاه گاه-اتفاقی

ریش در دست کسی دادن-اختیار خود را به دیگری سپردن-کار خود را به دیگری واگذار کردن
آدم دو قازی(شخص بی‌سروپای بی‌ارزش)

به مفت نیارزیدن-هیچ ارزشی نداشتن

پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود

دُهُل دریده-بی شرم-ناپارسا

جا رختی-چوب رختی-چیزی که رخت را به آن می آویزند

الف شدن اسب-هر دو پا بلند کردن اسب

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن
انداختنی-جنس نامرغوب

چال افتادن-گود شدن

ای والله گفتن(به برتری کسی بر خود اقرار کردن)

چشم چپ به کسی انداختن-دشمنی کردن با کسی

چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

پاشنه ی در-چارچوب در که لولا دارد و در روی آن می چرخد

جیغ-فریاد-صدای نازک و بلند

دست انداز-ناهمواری راه و جاده

رنگ آمیزی-آمیختن رنگ های گوناگون به هم

فرمان چرخیدن به سمت چپ در آموزش نظامی

این تن بمیرد(سوگندی که یا در اصرار و یا در اثبات حرف خود یاد می‌کنند)

پوست کندن-سخت تنبیه کردن

خوره-جذام-آکله

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن
 

دم گاو به دست آوردن-قدرت و موقعیتی به دست آوردن-وسیله ای برای معاش به دست آوردن
چرچر کسی را به راه انداختن-اسباب عیش و نوش کسی را فراهم کردن

اُتُل(شکم، اتوموبیل)

خشکه پلو-کته

آن سرش ناپیدا بودن-برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود
رد شدن-مردود شدن-پذیرفته نشدن
زپرتی-چیز یا شخص ناتوان-زوار در رفته-بی زور

 

 

حرف روی حرف کسی آوزدن-برخلاف حرف کسی چیزی گفتن-با حرف کسی مخالفت کردن

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

 

خط افتادن-خراش افتادن

زنجیر زدن-زنجیر به پشت خود زدن

اقل‌کم-دست‌کم-لااقل

از خود در آوردن-دروغ‌پردازی کردن

رشته ی سر در گم-وضع بغرنج-کار دشوار

بی می خمار بودن-نخورده مست بودن-برای انجام کاری آمادگی بسیار داشتن

بند-ریسمان-طناب-رشته

 

آتش‌پا(فرز و چالاک، بی قرار)
ددم وای-وای پدرم-برای اظهار تاسف یا مزاح و شوخی گفته می شود

 
پای کسی حساب کردن-به حساب کسی گذاشتن

 

درق دروق-درق درق

دسته کوک-ساعتی که از محل دسته کوک می شده است
جان به جان آفرین تسلیم کردن-مردن-درگذشتن
 

دیوانه ی کسی بودن-عاشق بی قرار کسی بودن

آش همان آش و کاسه همان کاسه(چیزی تغییر نکرده)

انداختنی(جنس نامرغوب)

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

 
بد و بیراه-ناسزا-حرف زشت-گفته ی رکیک-متلک

 

حقه سوار کردن-فرو کردن چوب وافور در دهانه ی حقه-فریب دادن

خر کردن کسی-کسی را با چاپلوسی فریفتن

 

درمانگاه-جای درمان بیمار

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

خرحمال-کسی که فقط کارهای دشوار می کند

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن

ابرو فراخی(خوشدلی، گشاده‌رویی)

چوق-چوب-تومان

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

خاتم کاری-نشاندن استخوان در چوب برای نقش و نگار دادن

چشمک زدن-بر هم زدن چشم به قصد ایما و اشاره

پخته کردن کار-مقدمات کاری را فراهم کردن

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

خل و ول-دیوانه-ساده لوح

بد شیر-متقلب-بد جنس

خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود

با پا پس زدن و با دست پیش کشیدن- از بام خواندن و از در راندن

دلو حاجی میرزا آقاسی-آدم بی قرار و پر تحرک

چشم زاغ-بی شرم

 

از جیب خوردن(در آمد نداشتن، از بس‌انداز خرج کردن)

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

جگر خون کردن-رنج بسیار دادن
زننده-زشت-نامطبوع-نفرت انگیز

بعد از نود و بوقی-پس از مدتی دراز

دور اندیش-پایان نگر-پیش بین-عاقبت اندیش

بکسل کردن-چیزی را به دنبال خود کشیدن و بردن

جاخالی رفتن-به دیدن خانواده ی مسافر رفتن

دلسوز-غمخوار

تخت قاپو کردن-چادر نشینان را در جایی ساکن کردن

از سر وا کردن-کاری را سرسری انجام دادن

عینک ذره بینی بسیار قوی

تکه ی کسی بودن-مناسب کسی بودن

باریک شدن-دقت کردن-در بحر چیزی رفتن

زهرحند-خنده ی تلخ و از روی خشم

پشه را در هوا نعل زدن-در تیراندازی بسیار ورزیده بودن-بسیار زرنگ و فرصت طلب بودن

چراغان-جشن و سرور پر چراغ

 

افتادن به گردن کسی-به کسی تحمیل شدن

آش آلو شدن(خجالت‌زده شدن، سکه‌ی یک‌پول شدن، کنفت شدن)

از بی‌کفنی زنده بودن(بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن)

 

بند بودن دست-گرفتار بودن-مشغول به کاری بودن و به کار دیگری نرسیدن

چارقد قالبی-نوعی چارقد که آن را آهار می زدند تا راست و منظم بایستد

آستین‌سرخود-هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است

آفتاب کسی به زردی رسیدن-به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی

ز ِله-ستوه-عجز

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

حلاجی کردن-بررسی کردن-به تفصیل توضبح دادن

ریش بز-گیاهی همیشه سبز و پرشاخه
خط خطی شدن اعصاب-خرد شدن اعصاب-خراب شدن اعصاب

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی

حسابگر-کسی که در کارها سود و زیان خود را در نظر می گیرد

تِر زدن-خراب کردن کار

چای کار-کشت کننده ی چای
به دردسر انداختن کسی-کسی را به وضع دشواری دچار کردن

چراغ پا شدن-بر روی دو پا ایستادن اسب

بد شیر-متقلب-بد جنس

 

آلبالو گیلاس چیدن(نگاه کردن و ندیدن)

آفتابه‌دزد(دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند)

خوش لعاب-زود جوش-خوش مشرب

افت کردن-کاهش یافتن-کم شدن

دست به دل کسی گذاشتن-با یادآوری خاطره ای دل کسی را اندوهگین کردن

دنبال کردن-تعقیب کردن-اصرار و پافشاری کردن-پی گیری کردن

پیشت-آوازی برای راندن گربه

اکبیری-زشت-بی‌ریخت

پا پیچ کسی شدن-با کسی در آویختن-به کسی سماجت کردن

خروس خوان-هنگام سحر

دانش سرای عالی-آموزشگاه تربیت استاد

پا سوخته ی کسی شدن-عاشق کسی شدن-زیان بردن به علت دوستی با کسی

دخالت کردن-در آمدن در کاری

از چشم کسی برق پریدن-شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد

ریزه کار-باریک بین-دقیق-زیرک

آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر

جیک-صدا-آواز

پا روی دم کسی گذاشتن-کسی را آزردن و به کینه جویی برانگیختن

دل را آب کردن-سخت آرزومند کردن-مشتاق کردن

از کفر ابلیس مشهورتر-گاو پیشانی‌سفید-نزد همه معروف

 

اسم شپش کسی منیژه خانم بودن-خودبزرگ‌بینی احمقانه داشتن

از کیسه خوردن-از جیب خوردن

خاک عالم-تکیه کلامی برای اظهار تعجب و شرمندگی و ناراحتی

استخوان ترکاندن-رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ

بیخ گیس ماندن- بیخ ریش ماندن

تو بمیری-سوگندی در مقام تهدید

 

 

اکبیری(زشت، بی‌ریخت)

آب برداشتن(هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن)

زبان باز کردن-توانایی گفتار پیدا کردن

الیسون و ولیسون-وردی است که برای کسانی که منتظرشان هستند می‌خوانند

دست مزد-اجرت-مزد کار

پِخ کردن-با گفتن پِخ کسی را ترساندن

از زیر سنگ در آوردن(چیزی را هر چند نایاب و تهیه‌اش دشوار باشد به دست آوردن)

دامن به کمر زدن-آماده شدن-آستین بالا زدن

 

ادب شدن(فهمیدن، با تنبیه عاقل شدن، تجربه آموختن، آدم شدن)

خرده خرده-کم کم-رفته رفته

دور دست-جایی دور

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

دست فروشی-شغل دست فروش

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون

دخترینه-دختر-مونث

خوش خوشان-اندک اندک-به تدریج-کم کم

خُردمُرد شدن-ریزه ریزه شدن

 

از سر نو(دوباره)
اسم درگوشی(نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است)

 

خوش بیار-آن که کار و روزگار بر وفق مرادش می گذرد-خوش شانس

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

آجیل مشکل‌گشا(آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند)

بخار-توانایی-شایستگی

بلغور کردن-سر هم ردیف کردن-حرف های قلمبه زدن-شکسته و نامفهوم حرف زدن

اُق زدن-بالا آوردن

دل به دریا زدن-بدون توجه به خطر به کاری اقدام کردن-هرچه بادا باد گفتن

دخل کسی آمدن-کلک کسی کنده شدن-کار کسی ساخته شدن-نابود شدن

 

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

تکان نخوردن آب از آب- آب از آب تکان نخوردن

آتش به جان ( گور) گرفته(ذلیل‌شده، ورپریده)

تپلی-گرد و چاق

حمله گرفتن-غش کردن

حواس پرتی-پریشان حواسی-فراموش کاری

اوقات‌تلخی(ترش‌رویی، عصبانیت)

از کار در آمدن-آزموده شدن-نتیجه دادن

د ِهه !-کلمه ای برای پرسش به معنی چرا چنین می کنی؟ چرا چنین می گویی؟ یا برای بیان اعتراض به کاری

 
روی هم گذاشتن چشم-بستن چشم-خوابیدن-گذشت کردن-صرف نظر کردن

زنندگی-زشتی-نفرت انگیزی
خودداری-امتناع-خویشتن داری-شکیبایی

دستی پز-نانوایی که در خانه نان می پزد

 

داش مشدی-لوطی محل-آن که غرور جوانی دارد

پیش خودمان بماند-به کسی مگو-نشنیده بگیر

روزه ی گنجشک-روزه ی کله گنجشکی

آشنایی به روشنایی انداختن-پس از مدت‌ها تصادفی آشنایی را دیدن