لیست کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی و عامیانه قسمت 107

از خشت افتادن(بدنیا آمدن)

تغ و لغ-چیزی که نظم خود را از دست داده است-سست

خم به ابرو نیاوردن-رنجی را تحمل کردن

دلقک بازی-مسخره بازی

 

تخته پِهِن-پهن خشک شده که برای خوابیدن زیر حیوانات می گذارند

خوشا به حال ماهی-خیلی تشنه ام

آدم کردن کسی(کسی را تربیت کردن، سواد آموختن)

دبه در آوردن-جر زدن-از قول خود سر باز زدن-اظهار پشیمانی کردن پس از عقد قرارداد

دروغ دون-مطالب نادرست و سراسر دروغ
 

خط انداختن-خراش به جا گذاشتن
از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)
خرده ریز-اثاثه ی اندک و کم مصرف-آشغال

آخرین تحویل-قیامت

دستِ چپ-سمت چپ
آدم سر به راه-شخص خوب و نجیب-کسی که مزاحم دیگران نیست
ریخت-شکل و قیافه-سر و وضع

خر گردن-گردن کلفت-بی عار

 

آب برداشتن(هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن)

اختر شمردن-شب‌بیداری

آفتاب‌زردی-غروب آفتاب

رد دادن-به غفلت کسی یا چیزی را از زیر دست رد کردن-صرف نظر کردن
بر و بچه ها-زن و بچه-جماعت دوستان

بد جنس-بد ذات-بد نهاد-فرومایه

اهل حال(دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی)

به دندان کشیدن-خون دل خوردن-کاری پر زحمت انجام دادن

حاجیت-بنده

چِل-خل و دیوانه
زیر دم سستی-انحراف اخلاقی

این خاکدان(دنیا)

پاری ها-برخی-دسته ای از مردم

چوب کاری کردن-از کسی پذیرایی زیاد کردن-به کسی محبت بسیار کردن-کتک زدن بیش از حد

چغلی کردن-شکایت کردن
چیز فهم-عاقل و فهمیده
پس نشستن-عقب نشینی کردن

البرز-بلندقامت-دلیر
ارزانی-بخشیدن-دادن

رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

از رو بردن-خجالت دادن-مقاومت حریف را در هم شکستن

 

دست و پا توی هم رفتن-بی پول شدن-گرفتاری مالی پیدا کردن

ته صدا-صدای خوش ولی کم مایه
تنوری-پخته شده در تنور
بلا گردان-چیزی یا کسی که جلوی آسیب و زیان را می گیرد
درد دل کردن-غم و اندوه خود را با دیگری در میان گذاشتن

بالا کشیدن-مال کسی را به ناحق خوردن

 

دست چین-گزیده-منتخب

تر و خشک کردن-رسیدگی کردن-پرستاری کردن
راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد

روبوسی-به مناسبتی روی یکدیگر را بوسیدن

چراغانی کردن-جشن گرفتن

دیوانه بازی-انجام کارهای ابلهانه و نابخردانه

چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن

ریش و پشم-موهای صورت-ریش و سبیل

روی چشم-اطاعت می شود !

خودفروش-فاحشه-خائن

دست خالی برگرداندن-نا امید کردن-پاسخ رد دادن

 
دل دار-دلیر-شجاع-معشوق
از بن گوش-کمال بندگی و خدمتکاری

چرت کسی را پاره کردن-ناگهان کسی را از خواب بیدار کردن

در جای خود خشک شدن-مات و مبهوت ماندن

از پشت خنجر زدن(به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن)

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

خر پشته-پشته ی بزرگ سقف شکم داری که روی ایوان و راه پله می سازند

به خرج کسی نرفتن-بر کسی تاثیر نکردن-بر کسی موثر واقع نشدن

بوی قرمه سبزی دادن سر-با زدن حرف های خطرناک موجب خطر جانی یا دردسر خود شدن

دوا شور کردن-شستن فرش با دوا

 

بپا-مواظب باش-متوجه باش

زهره دان-کیسه ی صفرا
تیشه به ریشه ی کسی یا چیزی زدن-قصد نابودی کسی را داشتن
به خون کسی تشنه بودن-کینه ی کسی را سخت در دل داشتن-با کسی سر جنگ داشتن

رد پا-جای پا-اثر
ریش کسی را در دست داشتن-از کسی نقطه ی ضعف در دست داشتن-از کسی گروی در دست داشتن

از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)

دریده-وقیح-بی شرم-پر رو

خاک عالم-تکیه کلامی برای اظهار تعجب و شرمندگی و ناراحتی

دَم باز-چاپلوس-متملق

به گند کشیدن-جایی یا کاری را خراب کردن-به لجن کشیدن-بی اعتبار کردن

پرت از مرحله-دور از اصل موضوع

به مشروطه ی خود رسیدن-به هدف خود دست یافتن

 
دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر
دهن بین-آن که به گفته ی این و آن عمل می کند
دور علم کسی جمع شدن-دور کسی گردآمدن و از او پشتیبانی کردن

پر رو-بی شرم-وقیح-دریده
آن چنانی-چنانکه خود می‌دانی-بسیار گران‌بها-بسیار عجیب

راه افتادن-آغاز راه رفتن کودک-آغاز به کار کردن-روشن شدن دستگاه-رونق یافتن کسب و کار

 

آب از دریا بخشیدن-از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن

افتادن دست(از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن)

پیش کرایه-کرایه ای که در مبدا پرداخت می شود

آمده-شوخی و لطیفه

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا

خط زدن-با خط کشیدن روی چیزی آن را باطل کردن

چنگولک-سست و ضعیف

باربند-جای نهادن و بستن بار

به تور انداختن-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

 

خراب کردن دختر-دختری را منحرف کردن

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

 

از قلم انداختن-از یاد بردن-مورد بی‌توجهی قرار دادن

چشم و ابرو-زیبایی چهره

پیله-مو

خیابان گردی-بی کاری-ولگردی

دشت کسی را کور کردن-اولین فروش کاسب را نسیه خریدن

 
خرده فرمایش داشتن-دستورهای بی جا دادن

جهنم دره-جای نامناسب و عذاب دهنده

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن

 

بند دل پاره شدن-بسیار ترسیدن-به وحشت افتادن
زیر دل زدن-تهوع آوردن

 
جیبی-قابل گنجاندن در جیب-مربوط به جیب

حلوا خور-مرده خور-کسی که همیشه برای خوردن به مجالس ترحیم می رود
به چشم-اطاعت می شود

استغفرالله-خدا نکند-خدای نکرده-هرگز

آب بستن در چیزی(آبکی و رقیق کردن)

آخرین تحویل-قیامت

دست از سر کچل کسی بر نداشتن-کسی را به حال خود نگذاشتن

پهن شدن آفتاب-روز شدن

چروکیدن-چین دار شدن

رنگ نداشتن حنای کسی-اعتباری نداشتن حرف یا عمل کسی

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل

اجاق کسی کور بودن-نازا بودن-بی فرزند بودن
خوش انصاف-با انصاف-منصف
زدن به چاک-در رفتن-جیم شدن

 

چشمک زدن-بر هم زدن چشم به قصد ایما و اشاره

رنجیده کردن-آزرده ساختن-رنجانیدن
چشم چشم را ندیدن-سخت تاریک بودن

چینی بند-چینی بند زن

چای خانه-محلی که وسایل چای را در آن جا می گذارند-قهوه خانه

چم گرفتن-رونق گرفتن-سر و سامان گرفتن

 
آبدوغ خیاری(بی ارزش، بی اعتبار)

زیر زمین-اتاق یا بخشی از ساختمان که در پایین تر از سطح زمین قرار دارد

تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

خراب کردن دختر-دختری را منحرف کردن

به روز سگ افتادن-بدبخت و بیچاره شدن-به فلاکت افتادن

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

 

انگشت روی چیزی گذاشتن-موضوعی را مورد توجه قرار دادن

پیاله فروش-میخانه چی

 

دون-برنج خوب نپخته-دانه هایی که به پرندگان می دهند

چوروک خوردن-چین برداشتن

بند دل پاره شدن-بسیار ترسیدن-به وحشت افتادن
جسته جسته-یواش یواش-کم کم-به تدریج

دسته گل به آب دادن-کاری به خطا انجام دادن

چاک پشت-اسبی که در کمر خود فرورفتگی دارد و شانه و کفلش برآمده است

آینه‌ی دق-آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم

آمدیم (و) . . .(فرض کنیم که)

بازارچه-گذرگاه سرپوشیده با چند مغازه و دکان
خرج و برج-خرج و متعلقات آن

روی شکم سیری-بدون تعهد-از سر بی خیالی

تیپا خوردن-رانده شدن

 

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

زیر لبی-زیر زبانی

پاتی-در هم و بر هم-نامنظم

دم کار گرفتن-به کار واداشتن

 

چشم را چهار کردن-دقت بسیار کردن-انتظار شدید بردن-تعجب زیاد کردن

از تک و تا نینداختن خود(از رو نرفتن، جا نزدن، خود را نباختن)

جِر دادن-پاره کردن-در مقام تهدید نیز می گویند

دستک-دفتر حساب
زبان پس قفا-نوعی گل است
پشم نداشتن کلاه کسی-اعتبار نداشتن-کاری از کسی برنیامدن
 

بال در آوردن-به سرعت رفتن-بسیار خوشحال شدن

دست پاک-درستکار
خشکه بار-نگا. خشکبار

 

دالنگ و دلونگ-صدای زنگ چارپایان

دست پاچگی-شتاب زدگی-اضطراب

زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

بازداشتن-منع کردن-مانع شدن

زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

آبدار-سخت-شدید-سنگین

دست شما را می بوسد-انجامش به عهده ی شماست

پشتک-پرش از پشت

حاضر به یراق-حاضر و آماده

بد حرف-کسی که پیوسته حرف های زشت می زند

حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن

 

پیش کردن در-بستن در

چش-چشم

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

الیسون و ولیسون(وردی است که برای کسانی که منتظرشان هستند می‌خوانند)
چشم دراندن-دقت زیاد کردن

 

خرناس کشیدن-نگا. خرناس کردن

رنگ پریدگی-بی رنگ شدن چهره از ترس یا خشم یا بیماری-رنگ باختگی

تپیدن-به زور و با پر رویی وارد جایی شدن

پا به پا شدن-تردید داشتن

آفتاب لب بام(پیری نزدیک به مرگ)

آلاف و الوف(مال و ثروت، جاه و مقام)

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

بست-محلی در جاهای مقدس یا دیگر که شخص در آنجا از تعرض در امان می ماند-تکه ی کوچکی از تریاک

پس بودن-عقب افتادن از دیگران

 

بادمجان دور قاب چین-آدم چاپلوس-متملق-سبزی پاک کن

 

تو نگو من بگو-مشاجره-بحث

از آب و گل در آمدن-مراحل اولیه‌ی شکل‌پذیری را پشت سر گذاشتن-بزرگ شدن کودک

 

آلت فعل(وسیله‌ی انجام کار)

 
تار و تنبک-وسایل موسیقی-آلات ضرب و نوازندگی

 

توپ و تشر آمدن-تهدید کردن-با فریاد کسی را خطاب کردن
توان انجام کاری را داشتن
چوب خوردن-تنبیه شدن
تو لاک خود رفتن-با کسی کاری نداشتن-توی عالم خود بودن

 

اُق زدن-بالا آوردن

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن
حلال یابی-طلبیدن نزد دیگران تقاضای گذشتن از تقصیر خود را کردن

بی خودی-بی دلیل-بی جهت

جان به سر شدن-بی قرار شدن-سخت نگران شدن

تَک تَک-یکی یکی-جدا جدا

بامب-توسری
تیپ یکدیگر زدن-با هم دعوا کردن

به سر کشیدن-یکباره نوشیدن-بالا انداختن

چرخ کار-کسی که با چرخ خیاطی کار و زندگی می کند

چاقوکش-کسی که با چاقو به مردم حمله می کند-آدم شزیر و عربده کش

حساب سوخته-بدهی قدیمی

اردک‌پرانی(از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن)

 

جُستن-چیز گمشده را یافتن

دهل کسی را زدن-کسی را از کار برکنار کردن

آروغ بی‌جا زدن-نابه‌جا سخن‌گفتن-نسنجیده کاری کردن

دامنی-پارچه ای که با آن دامن می دوزند

حُقه-زرنگ و ناقلا

تنگاتنگ-بسیار نزدیک به هم-بدون فاصله

چهار خانه-شطرنجی-خشت خشتی

تق سرما شکستن- تک سرما شکستن

آب‌کور(کسی که سودش به دیگران نمی رسد)

زبان ریزی کردن-زبان ریختن

زر ورق-کاغذ نازک و شفاف و زنگی

 

ازرق-چشم زاغ

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

 

راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن

دزد و دغل-نادرست و مکار

باب شدن-معمول و رایج شدن

انسان-آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی

دور از جناب ب-لانسبت

 

تخم چیزی را برانداختن-ریشه کن ساختن

انسان بودن-شریف و درست بودن

 
آب شدن(شرمنده شدن، رفتن آبرو، به فروش رفتن کالا)

انگشت‌شمار(کم، معدود)

زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

بزرگداشت-احترام-تکریم
خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

چوری-جوجه ی تازه از تخم درآمده

بجا-شایسته-در هنگام مناسب

بدهکار نبودن گوش کسی-سخنان را شنیدن و به آن اعتنا نکردن

رو دست بالا آمدن-رقابت کردن-پیشی گرفتن

از گلیم خود پا را درازتر کردن(از حد (توانایی) خود تجاوز کردن)

ریغو-مردنی-ضعیف مزاج-کم مقاومت

تردستی-مهارت-شعبده بازی

انگشت کردن-انگشت رساندن

جوش زدن-عصبانی شدن-داد و فریاد بیجا زدن
 

پاپی چیزی بودن-چیزی را دنبال کردن-به چیزی محل گذاشتن
آماده‌باش-حالت آماده بودن برای رویارویی با خطر
زبان تلخی-درشت گویی-گفتار خشن

 
دود ِ نازک-دود سیگار و قلیان و چپق

چاقوکشی-عربده کشی و حمله با چاقو

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

برخورد کردن به رگ غیرت کسی-ناگوار آمدن حرفی یا کاری-گران آمدن-احساس اهانت کردن

جای کلاه سر آوردن-آن قدر ضعیف کش بودن که که اگر از او کلاه کسی را بخواهند سر او را به درگاه برد
پس پس رفتن-رو به عقب گام برداشتن

چیز خور-مسموم شده

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

حسرت به دل ماندن-به آرزوی خود نرسیدن

این سفر(این بار)

بازاری-دارای شغلی در بازار-مبتذل

آش آلو کردن(خجالت‌زده کردن، کنفت کردن، سکه‌ی یک پول کردن)

زنده بلا، مرده بلا-کسی که هم در زندگی و هم پس از مرگ موجب زنج و آزار مردم است

اَتَر زدن(فال بد زدن)

ریش توپی-ریش تپه

دخترکی-دوشیزگی-بکارت

زنده باد مرده باد-جار و جنجال سیاسی-تظاهرات سیاسی-شعارهای موافق و مخالف دادن

دوش فروش-ربا خوار

حجله خانه-اتاق شب زفاف

ارزانی(بخشیدن، دادن)

ذکر گفتن-پی در پی دعا خواندن

 

دستگیر شدن-فهمیدن-متوجه شدن-بو بردن-عاید شدن-بازداشت شدن

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

برگشتن ورق-دگرگون شدن اوضاع-تغییر کردن حال و احوال

آدم سر به راه(شخص خوب و نجیب، کسی که مزاحم دیگران نیست)

 

حقه به کار زدن-نگا. حقه به کار بردن

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال(همه و همه چیز)

پابوس-زیارت

از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)

 

 

پیزر-پوشال های نازکی که برای نشکستن ظروف شیشه ای میان آن ها می گذارند

خرجی دادن-دادن پول لازم برای گذران روزانه

حلیم روغن-هریسه-غذایی از گوشت و گندم و روغن داغ کرده و شکر

 

تنوری-پخته شده در تنور