بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 261

در لفافه سخن گفتن-پوشیده و کنایه آمیز سخن گفتن

حساب کسی را رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

روغن کاری-روغن زدن به هر نوع دستگاه
استخوان در گلو داشتن(رنج و سختی کشیدن)

انداختنی-جنس نامرغوب

آفتاب خوردن-سختی کشیدن

حی و حاضر-آماده

 
آتش بی‌دود-آفتاب-غضب

بَهمان-فلان

از جا در رفتن-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

بُرد-قدرت پرتاب-پیروزی بر حریف

بلند بالا-قد بلند

چغلی کردن-شکایت کردن

از پشه گوشت کبابی خواستن-خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن

اُرد کسی را خواندن-به حرف کسی گوش کردن-اهمیت دادن

چای خانه-محلی که وسایل چای را در آن جا می گذارند-قهوه خانه

آی زرشک-آی زکی

جاده صلف کن-کسی که موانع را از سر راه بر می دارد-آلت دست

نیروی انجام کاری را داشتن

آهوی شیرافکن(چشم محبوب)

 
دست به ریش کشیدن-با التماس خواهش کردن

 
جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

بیعار-کسی که شرم و ننگ نمی شناسد و از سرزنش شرمنده نمی شود

روی تاب گذاشتن-سپردن شرط بازی به نفر سوم برای جر نزدن حریفان

بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار

تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

چوغ-چوب

دست اندر کار-دارای سهمی در انجام کاری-مشغول به کار

افتاده-فروتن-متواضع

دست پایین را گرفتن-کم ارزش و ناتوان فرض کردن

پشت کار داشتن-داشتن نیرویی که انسان را به پایان دادن کار وا می دارد

چوب تو ماتحت کسی کردن-نگا. چوب به آستین کسی کردن

 

رد شدن-مردود شدن-پذیرفته نشدن

تقلا-دست و پا زدن-کوشش زیاد
زار و نزار-زرد و ناتوان-بد حال و بیمار

چُس بی طهارت-آدم حقیری که پایش را از گلیمش بیرون می گذارد

تنوره کشیدن-در حال چرخیدن به هوا پریدن

آفتاب از کدام طرف در آمده؟(چه عجب از این طرف‌ها؟!)

بار کسی نبودن-شعور و آگاهی نداشتن

خاک تو سری کردن-نزدیکی کردن زن با شوهر

 

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

پیزی-مقعد-نیروی مقاومت و پشتکار

بله بران-قول و قرارهای پیش از ازدواج در میان خانواده های عروس و داماد

خرده مالک-مالک زمین کشاورزی کوچک

زیر و بالای کسی را جنباندن-زیر و بالا گفتن

رو به راه شدن-آماده و مهیا شدن

دست و پا چلفتی-بی عرضه-نالایق-بی دست و پا
خنگ-نادان-ابله-کودن
در رو-راه خروجی-مخرج-بیرون شد

پیش رس-زود رس

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن

خانم-زن بدکاره-هرزه

تو مشت کسی بودن-کاملا در اختیار کسی بودن

جور کردن-یکسان کردن-فراهم کردن

دستگیر شدن-فهمیدن-متوجه شدن-بو بردن-عاید شدن-بازداشت شدن

اهل کوفه(سست پیمان، بی‌وفا و غیرقابل اعتماد)

جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

اهل دود(سیگاری)

پی آتش آمدن-زیاد نماندن-زود برگشتن

 

رفتن توی نخ چیزی یا کسی-چیزی یا کسی را زیر نظر داشتن و پاییدن

تو هچل-انداختن به دردسر انداختن-دچار مشکل کردن

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

ارزانی-بخشیدن-دادن

خاکشیر مزاج-غلامباره-سازگار با هر جریانی

اوت کردن(بیرون انداختن، بیرون کردن)

تنگ کسی افتادن-در مجاورت کسی قرار گرفتن

خاصه فروش-فروشنده ی جنس های مرغوب و برگزیده

 

دکان و دستگاه به هم زدن-سر و سامان یافتن-قدرت و ثروت پیدا کردن

این تو بمیری از آن تو بمیری‌ها نیست(از این گرفتاری به‌سادگی دفعات پیش رها نمی‌توان شد)

برداشت کردن-فهمیدن-گرفتن پول از حساب-درو کردن محصول کشاورزی

بغ کردن-چهره درهم کشیدن-ترشرو شدن

برج زهر مار-بسیار خشمگین-بسیار اندوهناک

زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر
حمامی-گرمابه دار

حلال یابی-طلبیدن نزد دیگران تقاضای گذشتن از تقصیر خود را کردن

برخورد کردن-تصادف کردن-دیدارکردن

اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

بی معنی- بیخود

دم و دود-مجلس گرم مهمانی-دود تریاک و شیره و سیگار و چپق
به مشروطه ی خود رسیدن-به هدف خود دست یافتن

چاق و چله-سر حال-سر دماع-فربه-سالم و شاداب

چینه کشی-شغل چینه کش

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

آبکی-بی‌ارزش-از روی بی‌علاقگی

 

 

پر روده-پرچانه-روده دراز

روغنی-آلوده به روغن

خالو-دایی-کلمه برای خطاب در جنوب ایران

تاب-طنابی که از دو سو بر درخت یا دو ستون می بندند و در میان آن می نشینند

از دندۀ چپ پا شدن(سخت عبوس و کم‌حوصله بودن)
برگ زدن-حقه زدن-سر کسی کلاه گذاشتن-تقلب کردن

ابزارفروشی(فروشگاه وسایل خاص و ابزار یدکی)

بدن نما-جامه ای که بدن از پشت آن دیده شود-آیینه ای که تمام بدن را نشان دهد
زوار در رفتن-بند و بست چیزی خراب شدن-از شدن خستگی یا پیری از کار افتادن
از بن گوش(کمال بندگی و خدمتکاری)

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل
چنگولک-سست و ضعیف

 
زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

چله ی تابستان-گرمای سخت

بگو بخند-خوش مشرب-بذله گو

حلال زادگی-حلال زاده بودن-درست کردار بودن

خاطر نشان کردن-یادآوری کردن-تذکر دادن

پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

خر آوردن-بدبخت شدن

دانش سرا-آموزشگاه تربیت معلم

روزه ی کله گنجشکی-روزه ای که بچه ها تا نیمه های روز می گیرند

پنجول-پنجه ی گربه و مانند آن

جای کلاه سر آوردن-آن قدر ضعیف کش بودن که که اگر از او کلاه کسی را بخواهند سر او را به درگاه برد

تیپا کردن-با اردنگی بیرون کردن

چشم انداختن-نگاه کردن

بز بیاری-بد شانسی-بد بیاری
اهل عمل-کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند

الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن

 

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

آفتاب‌نشین کردن کسی-کسی را از هستی ساقط کردن-خانه‌خراب کردن

تیغ کسی بریدن-اعتبار و زور داشتن- خر کسی رفتن

پنجول زدن-با ناخن های دست روی تن کسی را خراش دادن

دیگ بخار-دستگاه تولید بخار

دستک دمبک-بهانه-دستاویز-پاپوش

اسم درگوشی-نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است

اهل حال(دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی)

بوگندو-آدم کثیف و بد بو

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

بد لعاب-بد گوشت-بد خلق
داریه نم کن-کسی که پوست داریه را نم می زند تا نیکو بنوازد-چاپلوس

پنج تن آل عبا- پنج تن

پینه کردن- پینه بستن

دررفت-خرج و هزینه-مقابل درآمد

تخم نابسمل لا-حرام زاده

دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی

از بیخ(یکسره، به‌کلی، کاملن)
الانه(همین حالا، هم اکنون)
انگشتر پا(چیز بی‌ارزش)

جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن

بلا نسبت-دور از جانب شما
روی پا بند نبودن-آرام و قرار نداشتن

بامبول زدن-حقه سوار کردن

از پشت خنجر زدن-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن
دست بده داشتن-بخشنده بودن

به قوزک پای کسی نرسیدن-در برابر کسی بسیار حقیر و ناچیز یودن

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال(همه و همه چیز)

در چاه افتادن-فریب خوردن

آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

 

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)
آب نخوردن(درنگ نکردن)

دمبکی-دمبک زن-بی ادب و نفهم

خشکه پلو-کته

 

دک و دنده-بالا تنه

از رو بردن(خجالت دادن، مقاومت حریف را در هم شکستن)

در گوش کسی یاسین خواندن-اندرز بی هوده دادن-نصیحت کردن به کسی که نشنود

تعارفی-کسی که بیش از اندازه اهل تعارف است-قابل پیشکش

خانم بازی-معاشرت با زنان هرزه

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

زیر نافی-هدیه ای که برای بریدن ناف نوزاد به قابله می دهند

چشمک زدن-بر هم زدن چشم به قصد ایما و اشاره
اصلاح(تراشیدن ریش و آرایش موی سر نزد مردان)

خرجی-پول لازم برای گذران روز
چهار عمل اصلی-جمع و تفریق و ضرب و تقسیم

ریشو-دارای ریش بلند

روی شکم سیری-بدون تعهد-از سر بی خیالی

ترس بر داشتن کسی را-از وارد شدن به کاری بیم داشتن

اجباری بردن-کسی را به خدمت سربازی بردن

تا-لنگه-همتا
دل ترکیدن-ترکیدن شکم بر اثر پر خواری

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت-ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست

خرده پا-کاسبان جزء و کم سرمایه

از زورِ-از شدت-از بسیاری
تریاکی ِ چیزی بودن-سخت به چیزی معتاد بودن
انسان بودن(شریف و درست بودن)

آفتاب کردن-برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن

خوشی زیر دل کسی زدن-به بخت خود پشت کردن-موقعیت خوب را با ندانم کاری از دست دادن

پشت کسی باد خوردن-دلسرد شدن از کاری پس از مدتی استراحت یا بیکاری-از دل و دماغ افتادن

به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن

بار آوردن-تربیت کردن-ایجاد کردن-تولید کردن-نتیجه دادن-سبب شدن

بازداشتی-زندانی موقت

بار گذاشتن-نهادن ظرف غذا بر اجاق برای پخته شدن

حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن

زیر آبی-زیرآبکی

چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته

رُک زده-زل زده-خیره شده

دس دس کردن-دست زدن-طول دادن-وقت گذراندن
دل کسی روی دل آدم بودن-درد دیگران را درک کردن-با دیگران غمخواری کردن

دم خروس از آستین کسی پیدا بودن-آشکار بودن نشانه ی کار خلاف

آب به ‌زیر کسی آمدن(سراسیمه شدن)
آغا‌پنبه(زن بسیار سفیدرو، عروسک پنبه‌ای)
دود دادن سبیل کسی-ادب کردن-تنبیه کردن-شکست دادن

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

در قال را گذاشتن-به سکوت برگزار کردن-مسکوت گذاشتن

 

پُر پشت-انبوه-بسیار روییده

دندان-گاز

 

بلبشو-هرج و مرج-شلوغی

 

آب آتش مزاج(می سرخ)

بالا آمدن گندکاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

چاره-درمان
چوب در چیزی کردن-تحریک کردن
اره دادن و تیشه گرفتن(جنگ و دعوا داشتن)

زرت کسی قمصور شدن-به وضع بد و خنده داری از پا درآمدن-بیمار شدن-شکست خوردن

به پول رساندن-فروختن

 

زنده بلا، مرده بلا-کسی که هم در زندگی و هم پس از مرگ موجب زنج و آزار مردم است

 

چوب دو سر گُهی-نگا. چوب دو سر طلا

از حساب پرت بودن-در اشتباه بودن

اَنَک کردن-تحقیر کردن-خجالت دادن

د ِ-زود باش!

انگار نه انگار-موضوع را نادیده بگیر!-گویی وجود نداشت
 

خلا-مستراح

حساب حاج هادی زغالی-حساب ساختگی

پر بودن خیک کسی-سیر بودن

بنا گذاشتن-قرار گذاشتن
چروکیدن-چین دار شدن

خام طمع-پر طمع و حریص-پر توقع

چل مرد-مرد کوتاه قد

تلقین گفتن-مسائل دینی که بر سر گور کسی می گویند

آب شدن(شرمنده شدن، رفتن آبرو، به فروش رفتن کالا)
بازداشتن-منع کردن-مانع شدن

آفتاب گز کردن(ولگردی کردن)
با هم خواندن-تطبیق کردن-هماهنگ بودن

چارلا-چهار لا-چهار تو

بهم رسیدن-به وصال هم رسیدن

 

 

دست گرفتن کسی-مسخره کردن-به ریشخند گرفتن

خُل-نیمه دیوانه-سفیه

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

 

جز و ولز-نگا. جز و وز

اردک‌پرانی-از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن

حرف پوچ-سخن بی معنی

این دست و آن دست کردن(وقت تلف کردن، وقت کشتن، به عقب انداختن)

اَخ (به زبان کودکان)(بد، بدطعم)

پشکل برچین-سخت بی سر و پا-بسیار حقیر

خدا برکت بده-نگا. خدا برکت
آتشی شدن(از کوره در رفتن)
ریسه رفتن-احتیار از دست دادن و پیچیدن نفس در گلو بر اثر خنده یا تاثر
پس زدن-کنار زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن
آب سیر(جانور خوش‌رفتار)

آلبالو گیلاس چیدن(نگاه کردن و ندیدن)
آینه‌ی هفت‌جوش(خورشید)

از چشم کسی دیدن-کسی را مسئول چیزی دانستن

 

خرمن-انبوه و پرپشت

جوغ-جوی آب

جاکن شدن-به حرکت در آمدن

توپ-پرشده-کامل-بی نیاز

 
روان بودن-از حفظ بودن-از بر بودن
چش شده ؟-او را چه شده است ؟
خر زور-نیرومند-پرزور

دست به گریبان شدن-با هم به جدال پرداختن-گلاویز شدن

خاکشیر مزاج-غلامباره-سازگار با هر جریانی

توی روغن بودن نان کسی-رونق داشتن کار و بار کسی

پزا-زود پخت شونده

از دهان در رفتن(پریدن حرفی از دهان، بدون پیش‌بینی سخن راندن)

 

اُرُسی-کفش

 

پاچه لیز شدن-از راه پیمایی خسته شدن

انسان بودن-شریف و درست بودن

دندان شکن-قاطع-محکم

 
چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان

پر پر کردن گل-کندن و پراکندن برگ های گل
پیاله زدن-می نوشیدن

 

چسبیدن خِر کسی-گریبان کسی را گرفتن و به اصرار چیزی خواستن

 

زیگزاک رفتن-به چپ و راست پیچیدن-مستقیم نرفتن

برادر اندر-برادر ناتنی-نا برادری

بره کُشان-فرصت خوش گذرانی-هنگام استفاده های مالی

توالت کردن-آرایش کردن

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

دست از جان شستن-از جان گذشتن-پروای جان نکردن

 

خوش حرکت-خوش رفتار-طناز

درد گرفتن دل از اسهال

خاک به دهنم-زبانم لال

بی غم-بی خیال-لاقید-بی درد
توپ و تشر آمدن-تهدید کردن-با فریاد کسی را خطاب کردن

آقا بالاسر(امر و نهی کننده و مراقب)

دل پَر زدن-بسیار مشتاق بودن
باران خوردن-در زیر باران قرار گرفتن و خیس شدن

الف-قاچ خربزه و از این قبیل-بچه‌ی کوچک-سیخ-راست

خانه دار-رنی که اداره امور خانه را بر عهده دارد-کدبانو-زنی که شاغل نیست

از کرگی دم نداشتن خر(نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری)

جگری-به رنگ جگر
چهاردیواری اختیاری-هر کس در میان چهار دیوار خانه اش آزاد است

حیوانی-نگا. حیوانکی

زهرآب ریختن-ادرار کردن-شاشیدن

خرج برداشتن-پول لازم داشتن

تنگ بودن قافیه-مشکل بودن کار

خفگی-حالت فشردگی گلو و تنگی نفس

 

التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت(ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست)
ازرق شامی(اخمو، ترشرو)

بَده کردن-کسی را بد وانمود کردن-کنفت کردن-از چشم انداختن

از دماغ کسی در آمدن-شادی و نشاطی را با اندوه و رنج تاوان دادن

به تور کسی خوردن-سر راه کسی ظاهر شدن-گیر کسی آمدن

بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان

از جا پریدن-یکه خوردن-عصبی شدن

 
چپ رو-تند رو
آکِله-جذام-زن سلیطه

 
حق آب و گل-امتیاز-اعتبار

در آش رشته گوشت دیدن-چیزی غیرمنتظره و دور از انتظار دیدن

تخم سگ-نوعی دشنام است مانند پدر سگ

خان خانی-پر هرج و مرج-ملوک الطوایفی

زود بودن-فرانرسیدن هنگام کاری

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن
دست پیش گرفتن-پیشدستی کردن-سبقت گرفتن

دل قرصی دادن-اطمینان خاطر دادن

دو کرپا-چمباتمه

دو به دو-دو تا دو تا

به محضِ-به مجرد ِ-همان وقت که

 
تو آسمان ها سیر کردن-در خیال و تصور بودن-در عالم هپروت بودن

 

آفتاب گرفتن(زیر آفتاب خوابیدن)

تگری-بسیار خنگ-یخچالی

از این رو به آن رو شدن(یکسره دگرگون شدن، به‌کلی تغییر کردن)

خِس خِس-صدای تنفس کسی که نفس تنگی دارد

 

 
 

آلا گارسون(اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران)

جان کُرد کردن-سخت گیری کردن-مقاومت کردن

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن

 

خر کسی رفتن-دارای اهمیت و اعتبار بودن

تَک-بی نظیر-مفرد-تنها
چله گرفتن-نگا. چله داری کردن

اُزبَک-بی‌ریخت-ژولیده-ازخودراضی
ادب‌خانه-مستراح-طهارت‌خانه

بار گردن کسی گذاشتن-کاری را به زور و اصرار به عهده ی کسی گذاشتن

چیز فهم-عاقل و فهمیده

چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

چاشت بندی-صبحانه-غذای اندک

آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)

 

روکش درکش کردن-ساخت و پاخت کردن

ترکیدن دل-از چیزی سخت ترسیدن

دختر دم بخت-دختری که هنگام شوهر کردن او رسیده باشد

دست دست کردن-تردید داشتن-وقت کشتن-وقت را هدر دادن

خُردمُرد-شکسته و ریزه میزه

 
به آخر خط رسیدن-به پایان کار

دانه کردن-دانه های میوه ای را جدا کردن-پراکنده کردن
توی دل قند آب کردن-لذت بسیار بردن-شادی زیاد حس کردن

چار زانو نشستن-نوعی نشستن به طوری که زانوها در راست و چپ و پای راست زیر زانوی چپ و پای چپ زیر زانوی راست قرار گیرد-نهایت ادب و نزاکت

پرت از مرحله-دور از اصل موضوع

حرف را خوردن-ناگهان سخن را بریدن و خاموش شدن