تعریف فناوری اطلاعات
فناوری اطلاعات به عنوان یک فناوری یا تکنولوژی است که در عصر حاضر مورد توجه بشر قرار گرفته است. بیان دقیق مفهوم فناوری اطلاعات به بررسی و مطالعه مفاهیم فناوری از یک سو و مفاهیم اطلاعات از سوی دیگر باز میگردد.
فناوری اطلاعات شامل دو مولفه است:
الف) فناوری
ب) اطلاعات
که در ادامه به تعریف آنها پرداخته میشود.
2-2-1- فناوری(تکنولوژی) چیست؟
تکنولوژی از دو لغت یونانی techne و logia تشکیل شده است که اولی به معنای هنر و مهارت و دومی به معنی علم و دانش است و تعاریف مختلفی از آن ارائه شده است که از آن جمله میتوان به چند تعریف ذیل اشاره کرد:
فناوری یا تکنولوژی به معنای کاربرد منظم معلومات علمی و دیگر آگاهیهای نظام یافته برای انجام وظایف عملی است.
فناوری را میتوان کلیه دانشها، فرآیندها، ابزارها، روشها و سیستمهای بکار رفته در ساخت محصولات و ارائه خدمات تعریف کرد.
فناوری کاربرد عملی دانش و ابزاری برای کمک به تلاش انسان است.
یونیدو[1] فناوری را کاربرد علوم در صنایع با استفاده از رویهها و مطالعات منظم میداند.
فناوری مجموعهای از فرآیندها، روشها، فنون، ابزار، تجهیزات، ماشینآلات و مهارتهایی است که توسط آنها کالایی ساخته شده یا خدمتی ارائه میگردد.
فناوری عبارت است از کاربرد علوم در صنایع با استفاده از رویهها و مطالعات منظم و جهتدار.
علم با مطالعه طبیعت به بررسی رفتارهای طبیعی و فیزیکی پرداخته و به دنبال کشف پدیدهها است در حالی که فناوری، با بکارگیری ایدهها و دستاوردهای علمی، خدمات و کالای مورد نیاز بشر را ارائه میکند.
فناوری عامل تبدیل منابع طبیعی، سرمایه و نیروی انسانی به کالا و خدمات است که عناصر متشکله یا ارکان آن عبارت است از: سخت افزار، انسان افزار یا نیروی انسانی متخصص، فناوری متبلور در اسناد و مدارک یا اطلاعات، سازمانها یا نهاد افزار (فتحیان و مهدوی نور، 1387).
2-2-2- اطلاعات چیست؟
تعاریف متعددی از اطلاعات وجود دارد که بعضی تعاریف مبتنی بر معنا (معنا شناختی) و برخی دیگر از تعاریف مبتنی بر کمیت هستند. بعضی از این تعاریف عبارتند از:
مطابق تعریف واژه نامهای ای-ال-ای[2] اطلاعات عبارت است از تمام ایدهها، واقعیتها و کارهای خلاقانه ذهن که به صورت رسمی یا غیر رسمی و به هر حالتی ثبت، منتشر و یا توزیع گردیده است که ممکن است به صورت مستند یا غیر مستند باشد. بر اساس استاندارد اطلاعات مستند به یکی از صور زیر است:
کتابها: مواد متنی که به صورت تکنگاشت میباشد.
پیایندها: مواد متنی که به صورت منظم تکرار میشود مانند نشریات ادواری.
نقشهها: موارد جغرافیایی شبیه نقشههای مسطح یا کرهها.
فایلهای کامپیوتری: که در کامپیوترها و نرم افزارهای مختلف استفاده میشود.
موارد شنیداری و دیداری: شامل اطلاعات صوتی، نوارهای کاست، تصاویر و غیره.
حالات ترکیبی: که به صورت ترکیبی از موارد فوق میباشد.
در تعریف مبتنی بر نظریه اطلاعات، اطلاعات کمیتی است که با بیتها اندازهگیری شده و بر حسب احتمالات پدیدار شدن نمادها، تعریف میشود. در فرهنگ انفورماتیک اطلاعات عبارت است از هر مجموعهای از عناصر دیجیتال حروفی یا نمادی که دارای مفهوم آشکار و مشخص بوده و میتواند در معرض پردازش اتوماتیک قرار گیرد (فتحیان و مهدوی نور، 1387).
اهداف اساسی اطلاعات عبارتند از: آگاهیدادن، ارزیابیکردن، ترغیبکردن، خلق مفاهیم جدید، تعریف مسئله، حل مسئله، تصمیمگیری، برنامهریزی، آشناسازی، کنترلکردن و تحقیقکردن. تجربه و تحقیق نشان داده است استفاده از اطلاعاتی مناسب است که دارای ویژگیهای زیر باشند (مهدوی، 1379):
جدول 2-1– ویژگیهای اطلاعات مناسب
| ویژگی‌ها | |
| به موقع بودن | تنها از اطلاعاتی استفاده شود که در زمان مناسب به مدیر ابلاغ می‌شوند. تاخیر در جمعآوری، پردازش و یا ارسال اطلاعات موجب تبدیل اطلاعات ضروری به گزارش‌های بیمصرف میشود. |
| مناسبت | اطلاعاتی که به نوعی در حوزه فعالیت مدیر قرار داشته و به وظایف وی مرتبط باشند، مناسباند. خواه این اطلاعات برای برنامهریزی باشند یا تصمیم گیری، همچنین مناسبت در برگیرنده ملاحظه‌ای میشود که به موقعیت و سطح مدیر در سازمان بر میگردد. |
| دقت | اگر اطلاعات دقیق باشند، مدیران، با اعتماد آنها را برای مقاصد مورد نیازشان به کار میبرند. البته در دنیای اطلاعات چیزی به نام دقت محض معنی ندارد. |
| جزئیات | اطلاعات باید دارای حداقل موارد جزئی باشد. وجود هر حرف اضافه به معنای پردازش بیشتر، تحلیل اضافهتر، اشغال فضای بیشتر و احتمالا منجر به اخذ تصمیمی بیارزشتر خواهد شد. |
| تکرار | اطلاعات باید به دفعاتی که به نوع تصمیم یا فعالیت مربوط است، تولید شوند. اغلب گزارشها در حالت عادی، در فاصله‌های زمانی چرخشی (روزانه، هفتهای، ماهانه و…) تولید می‌شوند. |
| قابلیت فهم | اطلاعاتی که به شکل و سبک ویژه‌ای نمایش داده می‌شوند به آسانی برای مدیران قابل درکاند. تولیدکننده اطلاعات باید از دانش فنی، سطح معلومات و خصوصیات فردی دریافتکننده و همچنین مشخصات گروهی که وی با آنها کار میکند آگاهی کافی داشته باشد. این تنها راه ارزش دادن به اطلاعات است. |
[1]Unido
[2] ALA
