تعریف سرمایه گذاری و سطح سرمایه گذاری
از دیدگاه کلی، سرمایه گذاری به معنای مصرف پول‌های در دسترس برای دستیابی به پول‌های بیشتر در آینده است. به عبارت دیگر سرمایه گذاری یعنی به تعویق انداختن مصرف فعلی برای دستیابی به امکان مصرف بیشتر در آینده (ویلیام شارپ و دیگران[۱]، ۱۹۹۵).
در ارتباط با سرمایه گذاری تعاریف متفاوتی وجود دارد که در این تحقیق از دو تعریف زیر استفاده شده است:
۱) سرمایه گذاری نوعی دارایی است که واحد سرمایه گذار برای افزایش منافع اقتصادی از طریق توزیع منافع (به شکل سود سهام، سود تضمین شده و اجاره)، افزایش ارزش یا سایر مزایا (مانند مزایای ناشی از مناسبات تجاری) نگهداری می‌کند (استاندارد حسابداری شماره ۱۵، حسابداری سرمایه گذاری‌ها)
۲) سرمایه گذاری عبارت است از تغییر در خالص ارزش دارایی‌ها (بهرام فر و مهرانی،۱۳۸۳، ص ۳۱).
۲-۱-۴-۲ تعریف میزان سرمایه گذاری و ماهیت آن
برای تعریف سطح سرمایهگذاری دو تعریف به شکل زیر ذکر شده است که در این پژوهش مقصود ما از تعریف سطح سرمایهگذاری تعریف دوم میباشد.
تعریف اول: میزان سرمایه گذاری عبارت است از نسبت تغییرات دارایی‌ها در هر سال نسبت به داراییهای سال قبل (عباسی و ابراهیم زاده،۱۳۹۰)
تعریف دوم: میزان سرمایهگذاری، عبارتست از بالا یا پایین بودن میزان وجه نقد پرداختی جهت سرمایهگذاری شرکتها در داراییهای غیر جاری، اوراق مشارکت، سهام و غیره.
به عبارتی از آنجا که سرمایه گذاری با هدف کسب سود و بازده در آینده صورت میگیرد، سطح سرمایه گذاری یعنی اینکه شرکتها یا واحدهای تجاری جهت سرمایهگذاری در داراییهای غیر جاری، اوراق قرضه و سهام با توجه به ریسک و بازدهی سرمایه گذاری خود، میزانی از وجوه مالی قابل تبدیل خود به یک یا چند نوع دارایی را برای مدت زمانی در زمان آتی جهت کسب سود و بازدهی نگهداری خواهند کرد.
ماهیت و سطح و میزان سرمایه گذاری یک واحد تجاری و حجم فعالیت آن در زمینه‌ی خرید، نگهداری و فروش سرمایه گذاری‌ها در واحدهای مختلف فرق می‌کند. برای برخی واحدهای تجاری خصوصاً واحدهایی که در بخش‌های خاص خدمات مالی فعالیت دارند، فعالیت سرمایه گذاری بخش عمده‌ی عملیات واحد تجاری را تشکیل می‌دهد و عملکرد آن در زمینه‌ی سرمایه گذاری به میزان قابل ملاحظه ای بر نتایج عملیات آن تأثیر می‌گذارد. برخی واحدهای تجاری از قبیل شرکت‌های تخصصی سرمایه گذاری صرفاً در زمینه‌ی نگهداری و مدیریت پرتفوی سرمایه گذاری، در بلند مدت فعالیت می‌کنند تا برای صاحبان سرمایه‌ی خود درآمد یا رشد سرمایه فراهم آورند. برای سایر واحدهای تجاری،
سرمایه گذاری ممکن است به عنوان یک منبع وجوه مازاد نگهداری شود و بخشی از فعالیت مدیریت وجوه نقد آن را تشکیل دهد. همچنین یک واحد تجاری ممکن است به منظور اعمال نفوذ قابل ملاحظه یا اعمال کنترل بر سیاست‌های مالی و عملیات واحد تجاری دیگر، در سهام آن سرمایه گذاری کند. به علاوه
سرمایه گذاری ممکن است به منظور تحکیم رابطه‌ی تجاری یا دستیابی به مزیت تجاری نگهداری شود. (استاندارد حسابداری شماره ۱۵ تحت عنوان حسابداری سرمایه گذاری‌ها).
۲-۱-۵ انواع سرمایه گذاری[۲]
سرمایه گذاری‌ها به دو شکل عمده‌ی واقعی و مالی تقسیم می‌شوند. سرمایه گذاری‌های واقعی، نوعی سرمایه گذاری است که فرد با فدا کردن ارزشی در زمان حاضر، نوعی دارایی واقعی بدست می‌آورد. خرید ملک یا آپارتمان نمونه ای از این سرمایه گذاری است. در سرمایه گذاری مالی، فرد در ازای فدا کردن ارزش حاضر، نوعی دارایی مالی که نتیجه‌ی آن معمولاً جریانی از وجوه نقد است بدست می‌آورد (عبداله زاده، ۱۳۸۱).
در اقتصاد سنتی اکثر سرمایهگذاری‌ها از نوع واقعی بوده‌اند، اما در اقتصاد پیشرفته عمده‌ی
سرمایهگذاری‌ها بر روی داراییهای متمرکز صورت میگیرد و توسعه‌ی مؤسسات سرمایه گذاری مالی راه را برای سرمایه گذاری واقعی امکان پذیر می‌کند. در واقع این دو شکل سرمایه گذاری نه تنها در مقابل یکدیگر نیستند، بلکه مکمل هم نیز می‌باشند (هاوگن[۳]،۱۹۹۰).
۲-۱-۶ محیط سرمایه گذاری[۴]
محیط سرمایه گذاری در برگیرنده‌ی انواع اوراق بهادار قابل معامله می باشد و از طرف دیگر، وقتی صحبت از محیط سرمایه گذاری می‌شود، باید مکان و چگونگی خرید و فروش اوراق بهادار را مد نظر قرار دهیم (ابزری و صمدی، ۱۳۸۵)، به طور کلی اجزای محیط سرمایه گذاری را می توان به سه دسته تقسیم کرد:
۱-اوراق بهادار یا داراییهای مالی
۲-بازارهای اوراق بهادار یا بازارهای مالی
۳-واسطه ها یا مؤسسات مالی
۲-۱-۷ فرایند سرمایه گذاری[۵]
در فرایند سرمایه گذاری به چگونگی تصمیم گیری سرمایه گذار در اوراق بهادار قـابل معامله و میزان سرمایه گذاری در هر کدام از انواع اوراق و زمان انجام سرمایه گذاری پرداخته می‌شود. رویه ای شامل مراحل زیر برای تصمیم گیری در این باره به عنوان اساس فرآیند سرمایه گذاری مطرح میباشد:
۲-۱-۷-۱ خط مشی سرمایه گذاری[۶]
در این مرحله به تعیین اهداف و میزان ثروت قابل سرمایه گذاری و شناسایی گونه های بالقوه‌ی داراییهای مالی به منظور قرار دادن در سبد سرمایه گذاری پرداخته می‌شود. اهداف سرمایه گذاری را باید بر اساس ریسک و بازده بیان کرد و شناسایی داراییهای مالی تشکیل دهنده‌ی سبد را بر اساس اهداف سرمایه گذاری و میزان ثروت قابل سرمایه گذاری و ملاحظات سرمایه گذار صورت داد (ویلیام شارپ، ۱۹۹۵).
۲-۱-۷-۲ تجزیه و تحلیل اوراق بهادار[۷]
در ساده‌ترین شکل این تجزیه و تحلیل، به مطالعه‌ی قیمت‌های بازار اوراق بهادار در جهت پیش بینی تغییرات آتی پرداخته می‌شود. در این روش به منظور شناسایی روندها و الگوهای تکراری موجود در تغییرات گذشته‌ی قیمت اوراق بهادار به مطالعه‌ی قیمت‌های گذشته‌ی آن‌ها پرداخته و مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. تهیه‌ی الگوی تغییرات قیمت اوراق بهادار بر اساس تغییرات گذشته با این فرض صورت میگیرد که روندها و الگوهای گذشته در آینده نیز تکرار خواهد شد و بر این اساس تحلیل گران اوراق بهادار امیدوار به پیش بینی دقیق تغییرات آتی قیمت اوراق میباشد (فرانسیس[۸]، ۱۹۷۶).
۲-۱-۷-۳ تهیه‌ی سبد سرمایه گذاری[۹]
گام سوم در فرایند سرمایه گذاری شامل شناسایی و تعیین داراییهای مورد نظر برای سرمایه گذاری و یافتن نسبت سرمایه‌ی اختصاص یابنده از ثروت سرمایه گذار به هرکدام از داراییهای منتخب میباشد. در این مرحله سرمایه گذاران با توجه به مراحل قبلی به استفاده از موارد زیر در تهیه‌ی سبد مورد نظر می‌پردازند:
۱- تجزیه و تحلیل اوراق بهادار به صورت فردی و پیش بینی تغییرات قیمت هرکدام از آن‌ها.
۲- پیش بینی تغییرات کلی قیمت سهام عادی و ارتباط آن‌ها با اوراق بهادار با درآمد ثابت.
۳- تهیه‌ی سبدی که با یک سطح معین در بازده ی دارای حداقل ریسک باشد. در واقع سرمایه گذاران با توجه به میزان ریسک و بازدهی هر یک از اوراق بهادار یا دارایی مورد نظر از طریق تجزیه و تحلیل فردی آن‌ها و رابطه‌ی بین نرخ‌های بازدهی، میتوانند به مجموعه ای دست یابند که درازای میزان معینی از ریسک دارای بالاترین نرخ بازده میباشد (ابزری و صمدی،۱۳۸۵).
[۱] – William sharp and et al
[۲]– Types of investment
[۳] – Haugen
[۴] – investment environment
[۵] – investment process
[۶] – Investment policy
[۷] – Investment Analysis
[۸] – Fransis
[۹] – preparation of the portfolio